Πέμπτη 17 Αυγούστου 2017

Ο «Σωκράτης» του Ερίκ Σατί στη Ruhrtriennale

Της Δήμητρας Κυρανούδη - Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της DW 

Με ένα πλούσιο πρόγραμμα ξεκινά αύριο η Τριενάλε του Ρουρ. Ξεχωρίζει το έργο του Γάλλου συνθέτη Ερίκ Σατί «Σωκράτης», βασισμένο σε μια παλιά γαλλική μετάφραση πλατωνικών διαλόγων. Στη σκηνοθεσία ο Πολωνός Ξ. Βαρλικόφσκι.
Η Τριενάλε των τεχνών στην κοιλάδα του Ρουρ (Ruhrtriennale) κλείνει φέτος αισίως 15 χρόνια παρουσίας στα γερμανικά πολιτιστικά δρώματα, έχοντας παρουσιάσει μέχρι σήμερα σπουδαίες παραγωγές εστιάζοντας κυρίως στο θέατρο, τη μουσική, την όπερα, το χοροθέατρο. Η φετινή Ruhrtriennale ξεκινά αύριο με μια πολυαναμενόμενη πρεμιέρα της όπερας του Κλωντ Ντεμπυσί «Πελλέας και Μελισάνθη» σε σκηνοθεσία του διάσημου Πολωνού σκηνοθέτη θεάτρου και όπερας Ξίστοφ Βαρλικόφσκι. Στο πλαίσιο της Τριενάλε του Ρουρ ο Βαρλικόφσκι παρουσιάζει κι ένα δεύτερο σπουδαίο έργο, με τους ίδιους συντελεστές που συμμετέχουν στην όπερα του Ντεμπισί.

Πρόκειται για μια νέα προσέγγιση στο συμφωνικό δράμα «Σωκράτης» του Ερίκ Σατί, ενός από τους σημαντικότερους Γάλλους συνθέτες του τέλος του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Ο Σατί, ο πρωτοπόρος συνθέτης που τάραξε τα μέχρι τότε γαλήνια νερά του γαλλικού ρομαντισμού και θεωρήθηκε -όχι άδικα- πρόδρομος των νεωτερικών ρευμάτων του μινιμαλισμού, του υπερρεαλισμού αλλά και της λεγόμενης επαναληπτικής μουσικής συνέθεσε το 1918, σε μια περίοδο κατά την οποία η Ευρώπη και ο κόσμος άλλαζαν με ταχύτατους ρυθμούς, το αριστουργηματικό του έργο «Σωκράτης».

Το Συμπόσιο, ο Φαίδρος και ο Φαίδων επί σκηνής

Πρόκειται για ένα έργο γραμμένο για φωνή και πιάνο, που συνέθεσε κατά παραγγελία της φιλόμουσης πριγκίπισσας ντε Πολινιάκ, το οποίο εστιάζει στον εμβληματικό φιλόσοφο της αρχαίας Αθήνας, τον Σωκράτη. Ο Ερίκ Σατί πάντα ήθελε να συνδυάσει τη μουσική με την ποίηση και τον φιλοσοφικό λόγο. Για τη σύνθεση του έργου αυτού πάτησε πάνω σε μια γαλλική μετάφραση πλατωνικών έργων του Γάλλου φιλοσόφου Βικτώρ Κουζέν. Ο «Σωκράτης» του Σατί αποτελείται από τρία μέρη, που έχουν να κάνουν με τη ζωή του αρχαίου φιλοσόφου και τα οποία βασίζονται σε αποσπάσματα από τους διαλόγους του Πλάτωνα. Πιο συγκεκριμένα το πρώτο μέρος με τον τίτλο «Προτρέτο του Σωκράτη» βασίζεται σε αποσπάσματα από το Συμπόσιο. Το δεύτερο με τίτλο «Στις όχθες του Ιλισού», στον Φαίδρο και το τρίτο και τελευταίο με τίτλο «Ο θάνατος του Σωκράτη» στον Φαίδωνα.

Σύμφωνα με την αρχική σύλληψη του Σατί το έργο αυτό προοριζόταν για τέσσερεις φωνές. Καθεμιά εξ αυτών θα ενσάρκωνε τον Σωκράτη, τον Φαίδρο, τον Φαίδωνα αλλά και τον Αλκιβιάδη. Ωστόσο είχε προβλέψει επίσης ότι το ίδιο έργο θα μπορούσε να παιχτεί και υπό μια άλλη εκδοχή, με μια μόνο φωνή να ερμηνεύει και τα τρία μέρη. Αυτή είναι και η περίπτωση του «Σωκράτη» του Βαρλικόφσκι.

Το όλο έργο απαγγέλει η Καναδέζα σοπράνο Μπάρμπαρα Χάνιγκαν, η οποία υποδύεται και τη Μελισάνθη στην όπερα του Ντεμπυσί, ενώ στο πιάνο τη συνοδεύει ο Ολλανδός πιανίστας Ρέινμπερτ ντε Λέεφ. Το ίδιο έργο έχεο μάλιστα και μια ακόμη ιδιαιτερότητα. Παρουσιάζεται στην ίδια σκηνή και με το ίδιο ακριβώς σκηνικό που παρουσιάζεται η όπερα «Πελλέας και Μελισάνθη». Ένα σκηνοθετικό εύρημα του Βαρλικόφσκι που πολλοί αναμένουν με ενδιαφέρον. Πάντως στην πρεμιέρα του «Σωκράτη» του Σατί το 1920 στο Παρίσι ο γάλλος συνθέτης είχε προειδοποιήσει το κοινό του: «Όσοι δεν καταλάβουν, παρακαλούνται να τηρήσουν στάση απόλυτης υποταγής και κατωτερότητας». Η προσέγγιση του Βαρλικόφσκι πάντως φαίνεται να διακατέχεται από ένα πιο… ελεύθερο πνεύμα.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.